Jak uzyskać stwierdzenie nieważności błędnie nazywane „rozwodem kościelnym” albo „nieważnością małżeństwa”?
Stwierdzenie nieważności małżeństwa to orzeczenie trybunału kościelnego, że małżeństwo nie zostało ważnie zawarte. Nie rozwiązuje istniejącego węzła – stwierdza jego nieważność od początku.
Warto zacząć przygotowania do procesu od ustalenia, jakie są realne szanse na korzystny wyrok. Taki, który stwierdzi, że dane małżeństwo było nieważnie zawarte od samego początku. Nabyta przeze mnie wiedza oraz doświadczenie uzyskane podczas wieloletniej pracy jako Obrońca Węzła Małżeńskiego w Sądzie Metropolitalnym Warszawskim pomoże we właściwej analizie tego kluczowego zagadnienia. Proszę o kontakt w celu szczegółowej diagnozy konkretnego przypadku.
Poniżej, w uproszczeniu, przedstawiam poszczególne etapy procesu i moją rolę na każdym z nich:
Skarga Powodowa
- Proces otwiera skarga powodowa wskazująca na tzw. "przyczyny nieważności";
- Właściwe przygotowana skarga może stać się kluczowym elementem procesu;
- Gwarantuję kompleksowe (merytorycznie i formalnie) opracowanie dokumentu;
Środki dowodowe
- Prawidłowo opracowane środki dowodowe ułatwiają sędziom podjęcie decyzji;
- Dowodem są np. zeznania stron, świadków, dokumenty, korespondencja, etc.;
- Zapewniam optymalne dobranie i skonstruowanie listy dowodów;
Publikacja i zamknięcie
- W procesie, oprócz stron, obecny jest Obrońca Węzła Małżeńskiego (OWM);
- Rolą OWM jest wskazanie wszystkiego, co przemawia za ważnością małżeństwa;
- Zdobyte jako OWM doświadczenie gwarantuje skuteczną argumentację i obronę;
Wyrok
- Po reformie Papieża Franciszka z 8.12.2015 r. wyrok w I Instancji kończy proces
Kluczowe fakty
Czym jest stwierdzenie nieważności? Orzeczenie, że małżeństwo było od początku nieważne z przyczyn istniejących w chwili jego zawarcia.
Czy wymagana jest zgoda współmałżonka? Nie. Zgoda drugiej strony nie jest wymagana, choć jej udział może ułatwić postępowanie.
Czas trwania postępowania: Średnio 18–36 miesięcy w I instancji; zależy od obłożenia sądu, dostępności świadków i dowodów. Szczegółowe informacje tutaj.
Koszty: Opłaty sądowe, ewentualne koszty biegłych oraz honorarium pełnomocnika. Szczegółowe informacje tutaj.
Najczęstsze tytuły: kan. 1095 (niezdolność), kan. 1098 (podstęp), kan. 1101 §2 (symulacja), a także przeszkody i wady formy.
Dokumenty na początek: Akt ślubu, opis relacji (narzeczeństwo – małżeństwo), lista 3–5 świadków, dokumentacja medyczno-psychologiczna (jeżeli istnieje), istotna korespondencja.
Przebieg procesu — krok po kroku
Analiza wstępna i wybór tytułów nieważności
Weryfikacja faktów oraz dokumentów, dobór odpowiednich podstaw prawnych.
Sporządzenie skargi powodowej
Precyzyjny opis stanu faktycznego, wskazanie tytułów nieważności, propozycja listy świadków i dowodów.
Dekret przyjęcia i ustalenie formuły wątpliwości
Określenie przez sąd, jakie kwestie mają być rozstrzygnięte.
Postępowanie dowodowe
Zeznania stron i świadków, dokumenty, opinie biegłych. Możliwe uzupełnianie materiału.
Publikacja akt
Możliwość wglądu do materiału dowodowego i sporządzenia uwag.
Uwagi Obrońcy Węzła Małżeńskiego i odpowiedź
Sporządzenie repliki punktującej braki i błędy logiczne oraz metodologiczne, zgodnie z dowodami.
Wyrok I instancji
Kończy sprawę, jeśli żadna ze stron nie wniesie apelacji.
Apelacja
W przypadku wyroku negatywnego – przygotowanie zarzutów apelacyjnych opartych na materiale dowodowym i błędach w rozumowaniu.
Podstawy nieważności — omówienie
kan. 1095 (n. 2–3) — niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków
Opis: Poważne zaburzenie lub deficyt psychiczny/osobowościowy uniemożliwiający podjęcie obowiązków małżeńskich.
Przykłady: Trwała niedojrzałość, niestabilność emocjonalna, uzależnienia, przemoc, chroniczne kłamstwo, niezdolność do wierności i wspólnoty życia.
kan. 1098 — podstępne wprowadzenie w błąd
Opis: Celowe zatajenie lub zniekształcenie istotnej cechy osoby lub związku w celu skłonienia do małżeństwa.
kan. 1101 §2 — symulacja/wykluczenie przymiotu
Opis: Wewnętrzne wykluczenie istotnego elementu (np. nierozerwalności, wierności, otwartości na potomstwo) mimo formalnego wyrażenia zgody.
Przeszkody i wady formy
Przeszkody kanoniczne i brak zachowania formy wymaganej przez prawo kanoniczne.
Dokumenty i dowody — lista
Na początek:
- odpis aktu ślubu,
- oś czasu relacji,
- lista świadków (3–5 osób, dane kontaktowe, relacja ze stronami),
- dokumenty medyczne/psychologiczne (jeżeli istnieją),
- korespondencja, zdjęcia, notatki,
- jeżeli miał miejsce rozwód cywilny – sygnatura i data wyroku.
W trakcie postępowania:
- zabezpieczanie istotnych dokumentów,
- spójność zeznań świadków,
- odnotowanie rozbieżności na etapie publikacji akt.
Czas i koszty — czynniki zależne od stron
- dostępność świadków,
- komplet dowodów na starcie,
- terminowe reagowanie na pisma,
- jakość przygotowanych materiałów.
Działania przyspieszające postępowanie: precyzyjna skarga, zwięzłe bloki dowodowe, wnioski dowodowe ukierunkowane na istotę sporu, szybka replika na uwagi OWM, porządek w materiale dowodowym.
Po wyroku
Pozytywny: możliwość ponownego zawarcia małżeństwa po spełnieniu ewentualnych klauzul.
Negatywny: ocena podstaw do apelacji i przygotowanie zarzutów.
Doświadczenie i sposób pracy:
Doświadczenie: adwokat kościelny, były Obrońca Węzła, wieloletnia praktyka w prowadzeniu spraw o stwierdzenie nieważności.
Sposób pracy: precyzyjna skarga, uporządkowane akta, celowane wnioski dowodowe, rzeczowa replika na uwagi OWM i opinie biegłych.
Cel: przedstawienie istoty sporu w sposób klarowny dla sądu, budowanie materiału dowodowego warstwowo.
Przykład:
Teza: skrajna niedojrzałość i wykluczenie nierozerwalności po stronie pozwanej.
Działanie: zeznania 4 świadków, dokumentacja terapeutyczna, korespondencja; replika na OWM wskazująca błędy biegłego.
Rezultat: wyrok pozytywny w I instancji, brak apelacji.
Obszar obsługi
Kancelaria prowadzi sprawy w Warszawie i na terenie Metropolii Warszawskiej, a także w formie zdalnej na obszarze całego kraju.
Kontakt
Telefon: +48 882 080 222
E‑mail: kancelaria@adwokatkoscielny.waw.pl
Adres: ul. Kasprzaka 29, Wieża A, lok. 907, 01‑234 Warszawa
Informacja o czasie odpowiedzi: Zazwyczaj udzielana jest tego samego lub następnego dnia roboczego.
Informacja o ochronie danych (RODO): Dane przekazane w formularzu lub podczas kontaktu wykorzystywane są wyłącznie w celu obsługi zapytania i przygotowania konsultacji. Administratorem danych jest Kancelaria Adwokata Kościelnego Beaty Chanowskiej-Dymlang. Dane przechowywane są przez okres niezbędny do realizacji celu, a następnie usuwane lub archiwizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Ile trwa proces o stwierdzenie nieważności?
Średnio 18–36 miesięcy w I instancji; zależy od obłożenia sądu, dostępności świadków i dowodów.
2. Czy wymagana jest zgoda współmałżonka?
Nie. Zgoda drugiej strony nie jest wymagana, choć jej udział może ułatwić postępowanie.
3. Jakie są najczęstsze podstawy nieważności?
kan. 1095 (niezdolność), kan. 1098 (podstęp), kan. 1101 §2 (symulacja), a także przeszkody i wady formy.
4. Jakie dokumenty przygotować na początek?
Odpis aktu ślubu, oś czasu relacji, lista 3–5 świadków, dokumentacja medyczno-psychologiczna (jeżeli istnieje), istotna korespondencja.
5. Czy po wyroku można ponownie zawrzeć małżeństwo?
Tak, po spełnieniu ewentualnych klauzul nałożonych przez sąd (np. konsultacja psychologiczna, zgoda ordynariusza).